Reflectieverslag

De Engelenmaker - Stefan Brijs

De Engelenmaker is een boek waarin vooral wetenschap en godsdienst centrale thema's zijn. Dit lijkt op het eerste zicht al geen goed huwelijk. Het verhaal handelt over het klonen van mensen. Dit zou op wetenschappelijk vlak een enorme doorbraak zijn, maar ethisch gezien zouden al heel wat minder mensen dit concept verantwoord vinden. De Engelenmaker geeft eigenlijk beide aspecten in dit boek weer.

Enerzijds komt het allemaal redelijk realistisch over. De redeneringen houden wel steek en lijken logisch. De puzzelstukjes zouden in elkaar moeten passen, en toch loopt het ergens fout. Het klonen van mensen is volgens mij wel correct als er een concrete medische reden voor is. Zo zouden bijvoorbeeld sommige kankers kunnen worden genezen aangezien men een exacte donor heeft in het geval van een kloon.

Over de ethiek van dit experiment kan men eeuwig discussiëren. Het is net zoals dierenproeven. Vooraleer iets kan worden toegediend, moet men er zeker van zijn dat het werkt. Deze proeven zijn dus noodzakelijk, maar ethisch heel wat minder verantwoord. Kinderen en levens zijn namelijk definitief, ook als ze na verloop van tijd sterven. Je zal altijd voor- en tegenstanders hebben. Het is een wetenschappelijke tak die naar mijn mening wel ooit zegevierend zou kunnen zijn bij mensen.

Uiteraard was religie in dit verhaal een prominent onderwerp. In hoeverre is dit alles wel correct? De hoofdpersonage, Dokter Hoppe, vergelijkt zichzelf met Jezus en haat God eigenlijk. Volgens hem was Jezus een goed man. Waarom is God hem dan niet komen helpen toen hij stierf? 'God geeft en God neemt' is een slagzin in dit verhaal en vat deels samen hoe hij zichzelf als een vervanger van God wil beschouwen. Hij wil God overtreffen, hij wil het beter doen. 'Hij wil God het nakijken geven'. Daarbij laat hij de zorg voor zijn drie kinderen achterwege.

Religie laat het scheppen over aan God, dus is het vrij vanzelfsprekend dat dit voor gelovigen fout in de oren klinkt. Volgens hen is het niet aan ons om op 'onnatuurlijke' wijze aan schepping te doen. Deze visie is begrijpelijk, maar ook hypocriet. In De Engelenmaker vindt een scène plaats waarbij men abortus uitvoert op een non die zwanger raakte. Zij had nooit naar een abortus gevraagd, maar ze dwongen haar. Dit zijn verhalen die ook echt voorvielen toen vruchtafdrijving nog niet door dokters mocht worden uitgevoerd. Toch beslist men hier ook over leven en dood, een oordeel dat evenmin mag worden geveld door de mens en moet overgelaten worden aan God.

Naast religie en wetenschap zou ik graag nog een ander thema voor de dag halen, namelijk de constante menselijke drang om blindelings te geloven wat een ander zegt. In het begin van het verhaal wordt dot duidelijk weergegeven. Een man beweert drie gehandicapte en misvormde kinderen gezien te hebben. Nadat hij dit openbaar verkondigt, besluit het hele dorp hem te geloven. Nog voor ze de kinderen hebben gezien is iedereen ervan overtuigd dat de lelijke nakomelingen van Dokter Hoppe voor kommer en kwel zullen zorgen. Naar mijn mening wordt hier zeer duidelijk een humane karaktertrek bekritiseerd.

Stefan Brijs slaagde erin een literair werk neer te pennen met een niet te onderschatten kritiek op de mens en de samenleving in het verleden en het heden.